De Great Lakes van Canada en de Verenigde Staten vormen samen de grootste aaneengesloten zoetwatermeren van de hele wereld. De meren liggen alle precies op de grens met de Verenigde Staten, behalve Lake Michigan, dat helemaal in de States ligt.
Inhoud
- Wat zijn de Great Lakes?
- Grote Meren: impuls voor de economie
- Geografie van de Grote Meren van Amerika
- Statistieken van de Great Lakes
- Leuke feiten over de Great Lakes
Wat zijn de Great Lakes?
- Lake Huron
- Lake Erie
- Lake Ontario
- Lake Superior
- Lake Michigan
De groep van de Great Lakes vormt samen qua oppervlakte de grootste zoetwaterplas ter wereld en bevat 21% van al het wereldwijde zoetwater aan de oppervlakte. Het totale oppervlak van de Grote Meren beslaat 244.106 vierkante kilometer. De totale inhoud van de meren wordt geschat op 22.671 kubieke kilometer.
Door de grote oppervlakte die ze beslaan, hebben ze grote invloed op het weer in de omgeving van de meren. Sterker nog, ze hebben meer weg van een binnenzee dan van een meer. Rollende golven, sterke stromingen, aanhoudende wind en een frisse ‘zeebries’ zijn de kenmerken van de Great Lakes.
De vorming van de Great Lakes vond plaats tijdens de laatste ijstijd, zo’n 14 duizend jaar geleden, toen de gletsjers zich terugtrokken naar het noorden. Nadat ze de enorme bassins eerst in de bodem hadden getrokken, liepen deze vervolgens vol met het smeltwater van de gletsjers. Bekijk een video over de Great Lakes.
Grote Meren: impuls voor de economie
De Grote Meren genereren jaarlijks meer dan 1,5 miljoen banen en 60 miljard dollar aan lonen. Ze zijn ook het thuis voor meer dan 3500 planten- en diersoorten, waarvan sommige nergens anders op aarde voorkomen.
De Meren vormen de ruggengraat van een regionale economie van 6 biljoen dollar die een van de grootste ter wereld zou zijn als de regio een land op zich zou zijn. Recreatie op de Grote Meren – waaronder wereldberoemde vaar-, jacht- en vismogelijkheden – genereren jaarlijks meer dan 52 miljard dollar voor de regio.
De Grote Meren vormen een aparte manier van leven. De gezondheid van de meren is om die reden cruciaal voor de lokale economie, cultuur, het milieu, en om die reden vormt het milieu een constante zorg. Sinds 1955 werkt de Great Lakes Commission samen met lidstaten en provincies om kwesties van gemeenschappelijk belang aan te pakken, gezamenlijke oplossingen te ontwikkelen en gezamenlijk een agenda op te stellen om de economische welvaart en de milieugezondheid van de regio te beschermen en te verbeteren.
Geografie van de Grote Meren van Amerika
Hoewel de verschillende Grote Meren allemaal duidelijk van elkaar worden afgezonderd, zijn ze onderling allemaal op een natuurlijke manier verbonden, Lake Michigan in de VS dan uitgezonderd. Het water stroomt van Lake Superior naar Lake Erie en Lake Huron via de St. Marys River bij Sault Ste. Marie. De Saint Claire River verbindt Lake Erie met Lake Huron en vanuit Lake Huron stroomt het water naar Lake Ontario. Aan de oostelijke zijde van Lake Erie wordt het water via de St Lawrence River ook afgevoerd en daar liggen ook de Niagara Falls.
In de oostelijke punt van Lake Ontario gaat het meer bij Kingston over in de Saint Lawrence River, op de plaats waar ook de Thousand Islands liggen. De Saint Lawrence River voert het water vervolgens af naar de Atlantische Oceaan. In de Great Lakes liggen in totaal meer dan 35.000 kleinere en grotere eilanden.
Statistieken van de Great Lakes
Lake Superior, de grootste van de Great Lakes
De naam van Lake Superior is afkomst van Lac Supérieur, ofwel, het meest noordelijke meer van de grote meren. En met een oppervlakte van 82.000 vierkante kilometer is dit tevens het grootste meer van de vijf. Ook heeft Lake Superior gemiddeld de grootste diepte (147 meter), waardoor de hoeveelheid water van 12.000 kubieke meter ook nog eens het grootst is. Op het diepste punt is Lake Superior ook het diepst van alle vijf de meren, 406 meter.
Lake Superior mondt uit in Lake Huron bij de Canadese stad Sault Ste. Marie via de St. Mary’s River. De rotsen van de noordelijke oever van Lake Superior dateren uit de vroege geschiedenis van de aarde. Tijdens het Precambrium (tussen 4,5 miljard en 540 miljoen jaar geleden) baande magma zich een weg naar de oppervlakte en creëerde daar de granieten gesteenten van de Canadian Shield. Deze oude granieten rotsen zijn tegenwoordig te zien op de North Shore. Het was deze regio die gelegen was in de tektonische zone van de Grote Meren, waar veel waardevolle metalen werden afgezet. De regio rond het meer is rijk aan mineralen, zoals koper, ijzer, zilver, goud en nikkel.
Het grootste eiland in Lake Superior is Isle Royale in de staat Michigan. Isle Royale bevat verschillende meren, waarvan sommige ook weer eilanden hebben. Andere bekende eilanden zijn Madeline Island in de staat Wisconsin, Michipicoten Island in de provincie Ontario en Grand Island in de staat Michigan.
Lake Inferior: Het ondergrondse meer onder Lake Superior
Hoewel de Grote meren van Canada en de VS natuurlijk op zich al een natuurfenomeen zijn van indrukwekkende omvang, is Lake Superior toch wel het bijzonderste meer van allemaal. Onder het meer ligt namelijk een ondergronds meer dat bereikbaar is via grotten. Hoewel het gerucht over het ondergrondse meer al eeuwen de ronde deed, heeft het tot 1870 geduurd voordat het bestaan ervan ook echt werd bevestigd.
Het was de Franse ontdekkingsreiziger Sir Duluth die reeds in 1679 geruchten hoorde over het bestaan van een ondergronds meer onder Lake Superior. Hij noemde het in zijn moedertaal “Lac d’Enfer” (letterlijk: “Meer van de Hel”). Deze naam raakte in het Engels verbasterd tot Lake Inferior.
Op 8 september 1870 vond de koperhelmduiker William Bitter een ingang naar Lake Inferior. Hij was de schade aan de golfbrekermuur voor de stad Duluth aan het inventariseren, voor de kust van wat nu de Lakewalk is. Tijdens de werkzaamheden ontstond een draaikolk die rotsblokken en houtblokken de diepte in zoog.
Bitter realiseerde zich dat de vloer van Lake Superior het plafond van een onderaardse grot was en Lake Superior liep er nu in leeg. Hij stond erop om in de maalstroom te worden neergelaten. Hij daalde 500 meter de diepte in en bereikte een watermassa die reikte zover als het oog kon onderscheiden.
Bitter zakte driemaal af tot het ondergrondse meer, maar de derde keer werd hem fataal. Hij keerde nooit meer terug uit de diepte. De exacte locatie waar dit is gebeurd is verloren gegaan.
In 2013 documenteerde professor Joseph Marrow: “Een eerste taxonomie van Lake Inferior omvat oogloze grotvisjes met een parelmoerachtige glans, een soort witte rivierkreeft, grote bleke waterwantsen en enkele kleurloze wormen. Het volledig ontbreken van pigmentatie geeft aan dat Lake Inferior miljoenen jaren oud moet zijn.
Lake Ontario, de kleinste van de Great Lakes
Lake Ontario is de kleinste van de Great Lakes en heeft een oppervlakte van 19.000 vierkante kilometer. De naam is afgeleid van het inheemse Ontari’io, wat betekent “land van de schijnende wateren”. Het watervolume in het meer bedraag 1.640 kubieke kilometer en de gemiddelde diepte is 86 meter. Op het diepste punt is Lake Ontario 245 meter diep.
Het bassin van het meer is tijdens de laatste ijstijd door de ijskap van Wisconsin uit relatief zacht rotsgesteente uit het Siluur gehouwen. Het materiaal dat door de ijskap naar het zuiden werd geduwd, liet landschapsvormen achter zoals die in de omgeving van het meer zijn te vinden, maar ook op de bodem van Lake Ontario, waardoor het hele afvoersysteem van de regio werd gereorganiseerd. Terwijl de ijskap zich later naar het noorden terugtrok, werd de uitlaat van de St. Lawrence-vallei nog steeds afgedamd door een gletsjer, dus het oppervlak van het meer bevond zich op een hoger niveau. Deze etappe staat bekend als Lake Iroquois. Gedurende werd het water uit het meer afgevoerd via de regio waar de tegenwoordige stad Syracuse, New York ligt en via de Mohawk River richting de Atlantische Oceaan.
Toen het ijs zich uiteindelijk terugtrok uit de St. Lawrence-vallei, bevond de uitlaat zich onder zeeniveau en werd het meer korte tijd een baai van de Atlantische Oceaan. Geleidelijk herstelde het land zich na een lange periode waarin de meer dan twee kilometer dikke ijslaag de bodem naar beneden had gedrukt. Dit herstel duurt nog steeds voort, aangezien de St. Lawrencevallei nog steeds 30 centimeter per 100 jaar omhoog komt.
Toronto is natuurlijk de belangrijkste stad aan het meer en vanaf de iconische CN Tower heb je een geweldig uitzicht over Lake Ontario. Zeker bij helder weer kun je tientallen kilometers ver kijken. Vlak voor de kustlijn van Toronto liggen de Toronto Islands, een leuke plek om een uitstapje te maken wanneer je de stad bezoekt.
Lake Huron
Lake Huron is na Lake Superior het tweede grootste meer van de Grote Meren met 60.000 vierkante kilometer. De inhoud van het meer is 3.500 kubieke kilometer en de gemiddelde diepte is 59 meter. Het diepste punt ligt op 228 meter.
Lake Huron heeft de grootste kustlijnlengte van alle Grote Meren en heeft maar liefst 30.000 eilanden. Lake Huron is verbonden met Lake Michigan, dat op hetzelfde niveau ligt, door de 8 kilometer brede en 37 meter diepe Straat van Mackinac, waardoor ze hydrologisch dezelfde watermassa vormen. Hierdoor wordt het ook wel Lake Michigan-Huron genoemd. Samengevoegd vormt Lake Huron-Michigan met een oppervlakte van 117.000 vierkante kilometer “technisch gezien het grootste zoetwatermeer ter wereld”. Het water stroomt dan zuidwaarts naar de St. Clair River, bij Port Huron, Michigan en Sarnia, Ontario.
Lake Erie
Lake Erie is qua oppervlakte het op één na kleinste meer van de Grote Meren van Canada en de VS. De beperkte gemiddelde diepte van slechts 19 meter maakt dat het meer slechts 480 kubieke kilometer aan water bevat. Het diepste punt is 64 meter. Doordat de gemiddelde diepte van het meer zo klein is, is ook de watertemperatuur relatief hoger dan die van de andere Grote Meren. Aangezien het watervolume van Lake Erie zo laag is, vergeleken met de andere meren, is ook de retentietijd (de tijd die het kost dat al het water is doorgestroomd) het laagst, namelijk 2,6 jaar.
Het Erie-meer werd uitgesleten door gletsjerijs en is in zijn huidige vorm minder dan 4.000 jaar oud, wat geologisch gezien vrij jong is. Voor die tijd lag er hier een groot laaglandbekken dat meer dan twee miljoen jaar geleden was ontstaan als gevolg van een oostelijk stromende rivier die lang vóór de Pleistocene ijstijden al bestond. Dit oude afvoersysteem werd ‘weggeveegd’ door de eerste grote gletsjer in het gebied die de laaglandgebieden verdiepte en vergrootte, waardoor water kon bezinken en een meer vormde. De gletsjers slepen ook aan de oostelijke kan meer land weg, doordat hier een zachtere leisteenbodem lag. De gletsjers werden de oostelijke kant opgeduwd door de veel hardere carbonaatrotsen van dolomiet en kalksteen aan de westkant.
Lake Michigan
Is het enige meer dat niet op de grens ligt tussen Canada en de VS, maar volledig in Amerika ligt. Met een oppervlakte van 58.000 vierkante kilometer en een gemiddelde diepte van 85 meter bevat het meer 4.900 kubieke kilometer zoetwater. Het diepste punt is 282 meter.
Langs de kusten van het meer leven maar liefst 12 miljoen Amerikanen is steden als Chicago, Milwaukee and Green Bay. Helemaal in het noorden van het meer bij Mackinec City is Lake Michigan verbonden met Lake Huron.
Leuke feiten over de Great Lakes
Dit heb je waarschijnlijk nooit geweten over de Great Lakes…..
1. Lake Superior is eigenlijk geen meer, maar een binnenzee.
2. Qua inhoud passen alle vier andere Grote Meren, plus nog drie ter grootte van Lake Erie, samen in Lake Superior.
3. Isle Royale is een eiland, gelegen in Lake Superior. Op dit eiland liggen verschillende kleinere meren, dus een meer op een eiland, in een meer.
4. Lake Erie is niet alleen het kleinste meer qua volume, maar is ook omgeven door de meeste industrie van de Great Lakes.
5. Hoewel Lake Superior veruit het grootste meer is, is eht slechts een extreem jonge formatie (slechts 10.000 jaar oud).
6. Lake Superior bevat maar liefst 10% van het totale zoetewatervoorraad ter wereld.
7. Naar schatting leven er ongeveer 100 miljoen meerforellen alleen in Lake Superior.
8. Lake Huron is het op één na grootste meer van de Great Lakes en het op vier na grootste meer ter wereld.
9. De gezamenlijke kustlijn van alle Grote Meren heeft een lengte van bijna 44% van de omtrek van de aarde.
10. De kleine uitlaten van Lake Superior zijn zo nauw dat het 200 jaar duurt voordat al het water in het meer zichzelf heeft vervangen.
11. Het Eriemeer is het op drie na grootste grote meer in oppervlakte en het minst diep.
12. Er wordt beweerd dat er een 10-12 meter lang “monster” in Lake Erie zit, Bessie genaamd. De vroegst geregistreerde waarneming gaat terug tot 1793.
13. Het water in Lake Erie vervangt zichzelf in slechts 2,6 jaar, wat opmerkelijk is als je bedenkt dat het water in Lake Superior er twee eeuwen over doet.
14. Langs de kustlijn van Lake Erie liggen maar liefst zeventien grootstedelijke gebieden, elk met meer dan 50.000 inwoners.
15. Zonder de Straat van Mackinac zouden het Michiganmeer en het Huronmeer als één meer kunnen worden gezien.
16. De Goderich Mine is de grootste zoutmijn ter wereld. Een deel hiervan loopt onder de bodem van Lake Huron, op meer dan 500 meter onder de grond.
17. Op de bodem van Lake Huron liggen 9.000 jaar oude structuren die gebruikt werden door prehistorische mensen toen het waterpeil aanzienlijk lager was.
18. Er zijn enorme sinkholes in Lake Huron met veel zwavel en weinig zuurstof, waardoor de omstandigheden van de oude oceanen van 3 miljoen jaar geleden bijna worden nagebootst. Ze bevatten unieke ecosystemen.
19. Lake Michigan is het enige meer van de Great Lakes dat volledig binnen de grenzen van de Verenigde Staten ligt.
20. De grootste zoetwaterzandduinen ter wereld liggen langs de oevers van Lake Michigan.
21. Binnen Lake Michigan is er een “driehoek” met een vergelijkbare reputatie als de Bermuda Driehoek, waar een groot aantal “vreemde verdwijningen” hebben plaatsgevonden. Er zouden ook UFO’s zijn waargenomen.
22. Halverwege de 19e eeuw had Lake Michigan een piratenprobleem.
23. Lake Michigan was de locatie van de eerste geregistreerde “Grote ramp op de Grote Meren”, waarbij een stoomboot met 600 mensen aan boord in botsing kwam met een schoener die hout naar Chicago bracht. Vierhonderdvijftig mensen kwamen om het leven.
24. De provincie Ontario is vernoemd naar het meer, en niet andersom.
